Special Portability of New Zealand Superannuation or Veteran's Pension - Tongan

‘Oku hanga ‘e he Fokotu‘utu‘u Makehe ke Fe‘ave‘aki ‘a e Vāhenga Mālōlō ‘o fakafaingamālie‘i ke kei hokohoko atu ho‘o toho ‘a ho‘o vāhenga mālōlō Nu‘u Sila´ pe ko e vāhenga mālōlō fakakautau´ neongo ha‘o hiki atu ki ha taha ‘o e ngaahi fonua ko eni ‘o e Pasifiki´:

• Ha‘amoa ‘Amelika Naulu
• Ha‘amoa
• ‘Otu Motu Kuki Niu
• Kaletonia Solomone
• Siteiti Fakatahataha o
• Maikolonesia
• Niue Tokelau
• Fisi ‘Otu Motu Maliana
• Tokelau Tonga
• Tahiti Palau Tuvalu
• Kuamu Papua Niu Kini
• Vanuatu
• Kilipasi Pitikeni ‘Uvea mo
• Futuna
• ‘Otu Motu Masolo

Ke lava ‘o ma‘u ho‘o vāhenga mālōlō Nu‘u Sila´ ‘i he taha ‘o e ngaahi fonua Pasifiki´ kuopau ke:

• ke tomu‘a ma‘u e totonu ke ke ma‘u ‘a e vāhenga mālōlō Nu‘u Sila´ ki mu‘a pea ke toki mavahe mei Nu‘u Sila´, pea
• ‘i ai mo ho‘o totonu ‘a ‘au ki he vāhenga mālōlō Nu‘u Sila´. Ko e ngaahi hoa ‘ikai ma‘u totonu´ (hangē ko kinautolu ‘oku te‘eki ta‘u 65) ‘e ‘ikai lava ke nau toho ‘enau vāhenga mālōlō ‘i muli,
• pea ke nofo ‘o laka hake ‘i he uike ‘e 52 ‘i he ngaahi fonua´ ni ‘o e Pasifiki´, pea
• ke nofo ‘i he ngaahi fonua´ ni ‘o e Pasifiki´ ‘i he taimi ‘oku totongi atu ai ‘a e vāhenga mālōlō
• takitaha, pea
• ke nofo ‘i Nu‘u Sila´ pea ke ‘i ai foki ‘i he ‘aho na‘e fai ai ‘a e tohi kole ke fe‘ave‘aki ‘a ho‘o
• vāhenga mālōloo´ (vakai ki he fakamatala felāve‘i mo e ngaahi fiema‘u nofo fonua ki he ngaahi penefiti mo e vāhenga mālōlō Nu‘u Sila´).

 Ko e tu‘unga ho‘o totongi ke ‘oatu´ ‘e pehe´ ni:

Ka kuo´ ke nofo ‘i Nu‘u Sila´…	Ka kuo´ ke nofo ‘i Nu‘u Sila´…
‘i ha ta‘u kakato ‘e 20 pe lahi ange talu mei ho‘o ta‘u 20	kakato ‘a e tefito‘i tu‘unga vāhenga´
‘i ha vaha‘a ta‘u kakato ‘e 10-20 talu mei ho‘o ta‘u 20	‘a e 1/20th ‘o e tefito‘i tu‘unga vāhenga´ ki he ta‘u takitaha na‘a´ ke ‘i Nu‘u Sila´ ai ‘o kamata mei ho‘o ta‘u 20
‘i ha ta‘u kakato ‘e 10 talu mei ho‘o ta‘u 20	‘a e vaeua ‘o e tefito‘i tu‘unga vāhenga´

Ko e ngaahi tokoni makehe te ke ala ma‘u ‘i Nu‘u Sila´, ‘e ‘ikai ala totongi ia ‘i tu‘apule‘anga, ‘o kau ki ai ‘a e pa‘anga tokoni ki he nofo tokotaha´, pa‘anga tokoni ki he faingata‘a‘ia ‘o e sino´, pe ko e pa‘anga tokoni ki he totongi nofo‘anga´.

Kapau ‘oku´ ke ma‘u ha penefiti pe vahenga mālōlō ‘i muli´ ‘e tomu‘afakatonutonu ‘a e tefito‘I tu‘unga vāhenga ke totongi´, pea toki fika‘i ‘a e pa‘anga ‘e totongi atu´ ‘o fakatatau ki he tēpile ‘oku hā atu ‘i ‘olunga.

‘E ‘ikai totongi ha tukuhau ‘i Nu‘u Sila´ kimu‘a pea totongi atu ‘a e penisoni ki tu‘apule‘anga´. ‘Oku lava pē foki ke tukuhau‘i koe ‘i he fonua ‘oku totongi atu ki ai ‘a ho‘o vāhenga mālōlō. Kātaki ‘o fakafetu‘utaki ki he potungāue tukukau ‘i he fonua kuo´ ke hiki ki ai´ ke ma‘u atu ha fakamatala fakaikiiki.

Kātaki ‘o fakahā mai kiate kimautolu ha liliu ‘e lava ke ne uesia ai ‘a e me‘a ‘oku totongi atu´, kau ai ‘a e ngaahi liliu ki he:

• fakaikiiki ho fakafo‘ituitui´, hangē ko ho hingoa pe tu‘asila
• tu‘unga ‘a ho‘o nofo´ ‘o hangē ko eni´ kapau kuo ‘i ai ha hoa
• kapau kuo´ ke hiki pe ko ho hoa ki ha fonua ‘e taha
• ‘oku´ ke ma‘u vāhenga pe ko ho hoa´ mei´ ha fonua muli.

‘E toutou lī atu ‘a e Setifikeiti Mo‘ui ke ke hanga ‘o fakafonu pea fakafoki mai ke fakapapau‘i ‘oku mau ma‘u ma‘u pē ‘a e fakamatala tonu taha´ felāve‘i mo ko e´. Kātaki ‘o fakahā mai foki kapau kuo´ ke foki mai ‘o nofo ‘i Nu‘u Sila´.

Fetu‘utaki ki he Potungāue Work and Income ki mu‘a pea´ ke toki folau atu ki tu‘apule‘anga´ felāve‘i mo e ‘uhinga ‘a ho‘o folau´ pea pehē´ kihono lōloa´. ‘E fakapapau‘i heni te ke ma‘u ma‘u pē ‘a ho‘o penefiti totonu´. (vakai ki he fakamatala ‘i he tohi ‘Alu ki Muli’ (Going Overseas)).

Ka toe fiema‘u ha fakamatala fekau‘aki mo e fe‘ave‘aki ‘o e vāhenga mālōlō, kātaki ‘o telefoni ki he 0800 777 227. Kapau ko ho‘o telefoni mei tu‘apule‘anga faka‘aonga‘i ‘a e fika ko ‘eni +64 4 978 1180. Faitohi mai ki he tu‘asila puha meili P O Box 27-178, Wellington, New Zealand pe ‘īmeili mai ki he international_services@msd.govt.nz. Vakai ki he ‘emau uepisaiti´ ‘i he www.workandincome.govt.nz

Ki ha toe fakamatala fekau‘aki mo e vāhenga mālōlō fakakautau kātaki ‘o telefoni ki he ‘ōfisi Vāhenga Mālōlō Fakakautau´ (War Pension Services) ‘i he 0800 650 656.